Stap 1 en stap 2 - processen

 Stap 1 is processen zoals ze zijn, bekijken naar output - en vervuiling - en kijken waar die kan dienen. 

Stap 2 is processen herzien, herdesignen zodat er meer output bruikbaar is.

grensconflicten over water

* impact op grensconflicten over water (denk maar aan de bereikbaarheid van de Antwerpse haven, die via Nederlands grondgebied gaat tot bovenstromen van Belgische rivieren die ontspringen in het buitenland en daar afgedamd worden)

Denk maar aan de Pakistaanse rivieren die ontspringen in India, die volgebouwd worden met dammen voor electriciteit.

Of denk aan bepaalde landen die stroom opwekken op de bovenstroom van rivieren die in buurlanden gebruikt worden om te irrigeren.
 

Denk aan landen die in andere landen grond met het recht op het gebruik van de bijhorende rivieren opkopen, en daardoor de benedenstroom droog leggen. 

Tussenstap

Hieronder - in de posts net hiervoor - staat wat op dat moment mijn toekomstvisie was. 

Ik kan niet zeggen op welke termijn die gebeurd is, is dat vijftien jaar, is dat vijftig? Men zegt dat het probleem van toekomstvoorspellers is dat ze de helft van de keren verkeerd zijn... De helft juist is op zich zeer goed, maar de helft onjuist verwart. (En dat is geen t-fout).

Wat wel is, is dat er een aantal zaken vast te stellen vallen, bij rampen.

In de eerste fase komen een drietal zaken naar voor:

i. voedsel, drank, medicijnen... de basisnoden.

ii. dekens en droog materiaal voor beschutting, verwarming, water en handdoeken voor wassen, douchen... De huishoudelijke noden.

iii. communicatie: heelder hordes generatoren die draaien om smartphones op te laden zodat er geconnecteerd kan worden met vrienden, familie en verder... zodat weersapps geconsulteerd kunnen worden enz. 

In deze fase staan het zoeken en redden van levende mensen en dieren, en het bergen van menselijke en dierlijke slachtoffers centraal.

 

In een tweede fase is er nood aan opkuis.

Vaak is alles wat ondergelopen is, waterbeschadigd - hout heeft water opgeslorpt, pleister idem, electrische toestellen zitten vol vocht, textiel van kledij, beddengoed, zetels enz zit vol vuil water, enz. - en moet het, samen met een hele hoop uitgespoeld sediment uit woningen en andere fiunctionele omgevingen verwijderd worden. In eerste instantie gewoon buiten, daarna weg, om verwerkt te worden. 

Datgene wat hersteld kan worden, wordt hersteld, datgene wat niet hersteld kan worden, wordt gesloopt, eventueel worden delen herbruikt, en de rest wordt gedumpt, vernietigd/verbrand of anders verwerkt. 

Deze fase heeft ook haar waarde in het verwerkingsproces. 

 

In de derde fase begint de heropbouw.

Dit is te bekijken, enerzijds perceel/site per perceel/site en anderzijds, tegelijkertijd over grotere oppervlakken. Zwaargetroffen stukken vertonen misschien blijvend gevaar, en worden mogelijk beter anders ingevuld. 

Na de sloop van datgene wat gesloopt moet worden, kan er heringevuld worden. Indien nodig in de hoogte, op stelten als het ware. 

Uitbreiding - droogte

 Het weer van de toekomst wordt warmer, variabeler en minder voorspelbaar.

We gaan dus te maken krijgen met periodes van meer water (en hitte) en met periodes van minder water. 

Het primaire effect van klimaatverandering is dat er meer vocht in de door CO2 en methaan, warmere lucht kan opgeslagen worden. Wat dus zal gebeuren, dus langer droog, afgewisseld met meer regen wanneer die lucht verzadigd is. 

Bovendien krijg je nog allerlei secundaire effecten van klimaatverandering, waarvan 

A. de veranderingen aan de noordpool zorgen dat weer vaker "langer blijft hangen"

B. veranderingen in zoet/smeltwater dat van Groenland komt en de zee instroomt en op die manier de oceaanstromen van hitte beïnvloedt, zodat er minder warmte wordt aangevoerd tussen het Zuiden en onze contreien. Dit kan mogelijk zorgen dat het hier in West Europa kouder wordt, hoewel mogelijk ook voldoende gecompenseerd door de verwarming an sich. 

Hoe ga je daarmee om?

1. op gebied van landbouw zoek je efficiëntere manieren om om te gaan met water

i. water dat meer nutriënten heeft, leidt ertoe dat er minder water nodig is.

ii. Je kan ook - in serres bijvoorbeeld - sturen zodat er minder water nodig is voor de verdamping, nodig voor het op peil houden van de temperatuur van gewassen.

iii. Wat betreft waternood/behoefte, kan er gekeken worden naar grotere "watersheds". Watershed is daar de oppervlakte die water verzamelt voor een plant. Planten kunnen verder uit elkaar gezet worden, dan kijken we naar oppervlakte, maar planten kunnen ook profiteren van water dat dieper zit, wanneer er bijvoorbeeld een ondergrondse stroom aanwezig is - zie geologie van een stuk grond - of door die watershed doorheen de tijd te bekijken - door ofwel overstromingen of regen die buiten het seizoen valt te capteren, bijvoorbeeld in diepere lagen, onder een dikke laag mulch, die water snel toelaat, en traag laat verdampen.

iv. Er kan gekozen worden voor - en ontwikkeld naar - variëteiten die beter omkunnen met hogere temperaturen en minder water. 

2. Op gebied van overstromingen kan er een combinatie gemaakt worden met vorige punten, met name dat overtollige water opvangen, of dat nu is in bassins en ander overstromingsgebied, uitgedroogde rivierarmen dan wel door veel koolstof in de grond te steken; ook is het zinvol om stromen weer meer te laten meanderen, in plaats van ze rechttoe, rechtaan zo snel mogelijk naar de zee te leiden. Water dat meandert, gaat anders percoleren in de grond, gaat anders omgaan met het afnemen van nutriënten langs de route en overstroming stroomafwaarts. 

Overstromingsgebied kan daar gezien worden als tijdelijk onbeschikbaar areaal om voedsel op te kweken. Het woord "fallow" - slecht vertaald als "braak" - dringt zich daar op: het sediment van de overstroming zal daar kunnen dienen als versterking van de vruchtbaarheid.

Meso - Stad

 De stad, dat is balkons en terrassen, dat is kleine perkjes die gestolen worden onder de neus van koning auto. dat zijn kleine koertjes waar de zon enkel om de hoek komt, of een klein stukje grond, ommuurd en met twee uur direct zonlicht. En daken. En scholen. En parkeerplaatsen. En openbare gebouwen. En parken. Rotondes. Vervuilde sites van voormalige fabrieken in de stad. 

 (Zie ook hier )

  De stad, dat is weinig plaats, maar vaak wel veel beschikbare manuren* en als je er op de juiste manier naar kijkt, veel resources: afval, om mee te beginnen, in alle geuren en kleuren...

In de stad kan je zeer gespecialiseerde zaken gaan doen, muurdruiven en -perziken, IBCs op parkeerplaatsen, remediatie en dus reclaimen van vervuildesites, waarbij prijs door oa superieure voedingswaarde het rendabel maakt. Het doel is een heel hoge ratio opbrengst per vierkante meter te krijgen, via high intensity farming. Voor een paar vierkante meter kan je vlotter wormencompost maken dan voor een paar duizend. 

Misschien kan je ook een kleien serre of een kleine polytunnel zetten, op je balkon, op je terras... Om tomaten en andere vruchtgroenten- en fruit te kweken.

Daar waar bulk van buiten de stad komt, gaat het hier bijvoorbeeld over superieur gemineraliseerde voeding, die groeit in levende bodem, bodem voorzien van alle nodige, spontaan of toegevoegd, bodemleven dat zichzelf in stand houdt, bij voldoende toevoegen van datgene wat weggenomen wordt bij het oogsten. 

Bakken zullen een belangrijke rol innemen, waarbij in die bakken vanalles kan gebeuren, van de imitatie van systemen in volle grond - denk aan een minerale laag onderin een bak, of zelfs een mini-vijver... - over specifieke systemen, zoals een arc van Noah - een bak die kan dienen als beginpunt om micro-leven en planten te distribueren - zaden en ent-batterijen - een ent-batterij is een bed met daarin planten die niet tot bloei komen, wegens te weinig licht in de stad, maar die wel kunnen dienen als vegetatieve basis waarvan enten kunnen genomen worden - of een labo waar specifieke zaken onderzocht worden, van variëteiten tot nieuwe tech. 

In bakken kan je bijvoorbeeld ook klaver, alfalfa en paardebloem kweken, waarvan de biomassa dan weer dient om bvb te mulchen.

*manuren. Ja, het is een probleem dat manuren zo veel "kosten", maar dat "kosten" gaat ruimer, waarbij eigenlijk alle kosten moeten bekeken en verrekend worden. 

Meso - Voorstad

De voorstad, dat is al een stuk grond om u tegen te zeggen. enkele tientallen vierkante meters tot al gauw vijfhonderd vierkante meter.  

(zei ook hier)

Het stuk hier gaat over bedden, meervoud, een struikgewas, het gaat over een kleine boomgaard, één serre en/of één polytunnel, misschien een kleine windmolen en bijna zeker zonnepanelen, het gaat over één vijver en één kippenhok, en misschien nog wat bijgebouwen voor het verwerken van de surplus en een (micro) makeratelier.

Die bedden kunnen verhoogd zijn, of hügelkultur-vierkantemeterbakken. 

Een struikgewas is een aantal struiken die opbrengst geven. Kan ook een deel van een groter systeem zijn, een bosrand. 

Die kleine boomgaard bevat een paar familiebomen - waarbij meerdere variëteiten op één stam geënt zijn - en wat onbekendere soorten - denk papaw, of goumi/goji/... 

De serre en/of polytunnel kan meerdere lagen hebben, zodat er verschillende klimaatzones gesprongen kan worden, heel het jaar lang. Bewatering op basis van wat de structuur zelf aan regenwater - met eventueel wat aanvullingen - capteert. 

De kleine windmolen kan zo'n verticale zijn, of gelijke welke de huidige technologie voorschrijft voor die specifieke site. 

Zonnepanelen op elke dakstructuur, met indien mogelijk diverse systemen van opslag, of dat nu op thuisbatterij is, dan wel extern - virtueel of concreet. 

Die éne vijver kan dan weer deel uitmaken van een geïnverteerde chinampa  - een chinampa is een beddensysteem in een vijver/moeras. Een geïnverteerde is een vijver in een beddensysteem. Waarbij de zijkanten van de vijver de randen van de bedden worden.

Het kippenhok wordt bij voorkeur naar de site geïntegreerd met ofwel iets als een siberische erwt die als voedsel kan dienen, dan wel een composthoop - dito. Bedenk dat kippen zeer destructief zijn wanneer ze op één plaats blijven. Misschien toch kiezen voor deel-kippen? 

Of toch deel-schapen voor dat stukje gras, in ruil voor schapekeutels, geen slechte ruil. 

 Een bijenkast?  Stammetjes met zwammen geënt? Een composthoop - als het echt moet... 

Denk ook stilaan aan het creëren van vruchtbaarheid, zoals door bedden te hebben die vooral groen materiaal opleveren, denk aan een grasveldje waar je dan weer dingen mee kan gaan doen - konijnen, schapen enz. zetten gras om in hoogwaardige meststof. Denk aan alfalfa kweken, om wille van de traicontanol als groeistof. Denk aan zonnebloemen voor de biomassa. Denk aan wilg, denk aan...

Meso - General

Primo, je kan gerust een supergrote tuin hebben ín de stad, of in een rijhuis zonder tuin wonen in een plattelandsgemeente. Bovendien zijn er ongetwijfeld - en gelukkig maar, diversiteit rules! - hybride vormen die doorontwikkeld kunnen worden. 

(Het is een grote subtitel van de omgeving die ik zie, micro, meso, macro: creatie van systemen, nu dat nog kan, om te kunnen gebruiken wanneer creatie moeilijker wordt. Een boom die als boom goed tegen weersverandering maar als zaailing niet, nu planten, eer het weer nog variabeler wordt. Nu doorontwikkelen van soorten die het goed doen in die specifieke omgeving (stad, voorstad, daarbuiten; denk aan het hitteiland dat een stad kan zijn tegen daarbuiten, bij nagenoeg identieke andere parameters van wind, regenval enz. Maar evenzogoed kan een stad een eigen bubbel vormen, door ligging in een dal met val- en andere heuvelgebonden wind.) en dat bijhouden aangezien het weer waarschijnlijk nog een tijd variabel gaat zijn eer er weer een soort stabiliteit zal intreden en de vraag is hoe vriendelijk/vijandig de omgeving dan zal zijn voor bijvoorbeeld het kweken van voor ons essentiële gewassen -  Tomaten. Aardappelen. Granen... Medicinale planten.

Eigenlijk is het de bedoeling een optimum te vinden - dat is een optimale verhouding van input en output; dat zegt niet direct heel veel over de absolute waarden ervan, evenwel... - in de keuze van het gewas. In de eerste plaats kiezen voor gewassen die een hoge opbrengst hebben voor de hoeveelheid tijd, energie en voeding je erin moet steken...

Dat wil zeggen dat enerzijds alle functies van een plant worden beschouwd - denk aan de verschrikkelijke brandnetel, die wel ettelijke toepassingen heeft, tot en met eetbaarheid en compostvormgevende functies in biodynamica. 

Anderzijds wordt er gekeken naar wat de nodige input is. Aan resources. Materiaal, zoals bij de brandnetel grond - die aangevuld wordt naar wat er aan resources (in de netels) wordt weggenomen. Maar ook in manuren, al dan niet gespecialiseerd. Energie, onder de vorm van warmte, bijvoorbeeld. Een serre - ook een vorm van warmte toevoegen - staat ook voor een bepaalde hoeveelheid energie.

Alle processen hierin, dienen op termijn mee te draaien in cycli die zichzelf kunnen dragen en vernieuwen. Dat wil zeggen dat er een initiële input kan zijn, denk de aankoop van de windmolen, maar dat die op termijn op zichzelf moet kunnen staan. Zonder jaarlijkse extra kost, bij voorkeur. De realiteit haalt ons daar vlot in, vandaar ook de windmolen als voorbeeld, maar het kan als streefdoel. Eens je toegang hebt tot een makeratelier wordt dat een ander verhaal.

Concreet wil dat zeggen dat er gekozen wordt voor een gewas dat een bepaalde meerwaarde heeft, zeer concreet voor de persoon die kweekt. Of dat nu is omdat het een zeer lekkere maar moeilijk transporteerbare tomaat betreft, dan wel het over een oude lokale perensoort* gaat die de lokale stokerij graag van je afneemt, dan wel een soort die misschien iets minder opbrengt, maar wel bestand is tegen veel meer stress en ziektes, het kan alle richtingen uit. 

De trappenman die met onbehandeld hout werkt, en via via van een extra centje geniet doordat van zijn houtafval zwammen gemaakt worden. De stokerij, die achteraf de overschot van de peren omzet in hoogwaardige compost voor die perenbomen. De mensen van de groendienst die per wijk het groen verwerken tot lokale compost voor de perkjes en de mensen die er wonen, die hun groenteresten geven. 

Tomaten en andere vruchten die best afrijpen aan de plant. Eigenlijk alle groenten wanneer je poogt te zorgen voor een voldoende gemineraliseerde** grond. 

Bulk groenten en fruit - denk wortelen, uien, aardappelen bvb - die laat je beter links liggen, omdat ze veel plaats innemen, in vergelijking met de rpijs die ze opbrengen. Een paarse of andere speciale aardappel kan dan weer wel zinvol zijn... 

Eigenlijk vertrekt het van elk individueel verhaal, van elke individuele beheerder als die niet dezelfde is als de eigenaar en/of de oogster van het geproduceerde. Of dat nu een familie van twee ouders en een kind is, die in hun achtertuin wat groenten willen kweken om hun aankopen in de lokale supermarkten aan te vullen (dan zijn zij alledrie), tegenover de tweesplitsing bij een volkstuin of een privétuin die door iemand anders gebruikt mag worden tot... 

Het gezin zal enkel die groenten en fruit kweken die ze zelf kunnen - en willen! - nuttigen, daar waar iemand met een groter perceel zal opteren voor de positie van oogster die doorverkoopt, waarbij andere parameters dienen in overwegen genomen te worden - in de cynisch-ste versie: ze moeten er het best uitzien in de toonbank van de winkel.

Het gezin heeft misschien een kind dat graag in de tuin werkt, waar de ouders beide veel werken en minder tijd hebben. Of het gezin besteed deel van dat tuinwerk uit aan, maar dan wordt het verhaal weer anders.

* Oude perensoort: en toen was er klimaatverandering. Het kan genoeg zijn dat die soort vroeger nét dat tikkeltje meer koudedagen kreeg, nét genoeg, en nu niet meer om het hier op slag een stuk slechter te doen. Concreet dient er daar vooruit gekeken te worden naar hoe het klimaat binnen zegge en schrijve dertig jaar gaat zijn, en worden bomen geplant die dan gedijen, struiken binnen 15 jaar, kruidachtige planten de helft daarvan. Om al door een eerste faze gegaan te zijn éér de beste periode eraankomt. Voor kruidplanten en struiken al een nieuwe generatie, bij bomen in de mature faze zittend. 

** Voldoende gemineraliseerd: concreet probleem is daar dat nutrienten en minerale daarin in verhouding tot elkaar en tot de microklimaatomstandigheden moeten beschikbaar zijn. Er kan té weinig van iets zijn, maar ook té veel. Er dient dus een vorm van balans te zijn. Juiste verhoudingen. Dit gaat uit van de visie dat de benadering van 17 elementen te eng is. Die C H O N P K Ca Mg S Fe B Mo Cu Zn Mg Co en Na, vormen het leeuwedeel van wat nodig is, maar een stabiele levende grond levert meer, zaken die in nog veel kleinere fracties nodig zijn of die nodig zijn voor het bodemleven om na verschillende stappen functies uit te voeren waar de plant beter van wordt. Bodemleven bevat microben die bijvoorbeeld ook antibiotica leveren en die, wanneer ze in de rhizosfeer/wortelzone van de plant leven, op die manier bijdragen aan de bescherming van de plant. Wormen, die leven van bacteriën, zorgen dat de bodem wordt voorzien van meststof en lucht/water-gangen.